Περι αξιολόγησης ο λόγος πάλι...

 

Όταν έχεις την δυνατότητα να επιλέξεις χωρίς δεύτερη κουβέντα περνάς από κόσκινο τις επιλογές που έχεις. Αν έχεις λεφτά επιλέγεις το καλύτερο και όχι το φθηνότερο αλλά για να φτάσεις εκεί θα πρέπει με κάποιο τρόπο να αξιολογήσεις τις επιλογές που έχεις και να καταλήξεις τι θα κάνεις.

Η εκπαίδευση των παιδιών σου λίγο πολύ θα έπρεπε να ακολουθεί τον ίδιο κανόνα της επιλογής αλλά στην πραγματικότητα έχεις να επιλέξεις μεταξύ του δημόσιου σχολείου της γειτονιάς σου και ενός ιδιωτικού σχολείου, αν υπάρχει,  που πρέπει να το πληρώσεις εφόσον έχεις τα χρήματα. Αρα το δημόσιο σχολείο είναι μονόδρομος σχεδόν για όλους σε μια επαρχιακή πόλη.

Στο δημόσιο σχολείο όλοι οι εκπαιδευτικοί είναι εκ προοιμίου το ίδιο καλοί ανεξάρτητα του τι συμβαίνει στην πραγματικότητα. Στην πραγματικότητα οι πάντες γνωρίζουν ότι αυτό δεν συμβαίνει ΠΟΤΕ και όλα είναι θέμα τύχης ή μέσων για να πέσει το παιδί σου στα χέρια εκείνων που θα του μάθουν γράμματα. Μιλώ από προσωπική πείρα και μόνο. Συνήθως αυτοί που μαθαίνουν γράμματα στα παιδιά δεν είναι πολλοί, οι περισσότεροι είναι αδιάφοροι δημόσιοι υπάλληλοι με κύριο χαρακτηριστικό την τυπικότητα και δυστυχώς όχι λίγοι είναι ακατάλληλοι ως δάσκαλοι αλλά κυρίως ως άνθρωποι. Ολοι λοιπόν είναι στα μάτια της υπηρεσίας ίσοι και αμοίβονται το ίδιο αλλά στα μάτια των παιδιών δεν είναι αλλά εκεί η αμοιβή είναι η εκτίμηση και ο σεβασμός και τίποτα άλλο.

Θα ρωτήσει κανείς εύκολα… πάντα ήταν έτσι; Γιατί συμβαίνει αυτό; Δεν υπάρχει κάποιος που ελέγχει την ποιότητα της εκπαίδευσης; Και βέβαια υπάρχει… ο σύλλογος διδασκόντων, ο διευθυντής, ο εκπαιδευτικός σύμβουλος, ο Προϊστάμενος Εκπαίδευσης… οι γονείς…. και στο τέλος τέλος οι ίδιοι οι μαθητές. Καθένας με τον τρόπο του και τους περιορισμούς του που άλλοτε αποδίδουν και άλλοτε όχι.

Παλιότερα υπήρχε ο Επιθεωρητής που βαθμολογούσε και αξιολογούσε κατά την κρίση του κάθε έναν εκπαιδευτικό και η αξιολόγησή του έπαιζε σημαντικό ρόλο τουλάχιστον τις πρώτες δεκαετίες της υπηρεσίας κάθε ενός. Οι κρίσεις, ως κρίσεις ενός, ούτε αντικειμενικές ήταν ούτε πάντα σωστές αλλά κρατούσαν στον δρόμο της προσπάθειας τον καθένα λόγω του φόβου για το μέλλον. Μόλις ήρθε στην εξουσία το ΠΑΣΟΚ οι Επιθεωρητές καταργήθηκαν σε μια νύχτα και αντικαταστάθηκαν από τους Συμβούλους Εκπαίδευσης χωρίς καμιά εξουσία κρίσης και αξιολόγησης με αποτέλεσμα ο καθένας να κάνει κυριολεκτικά ότι θέλει στα χαλαρά πλαίσια της υπηρεσίας του. Βάλτε και το γεγονός ότι στην εκπαίδευση έμπαινες με την επετηρίδα (με τη σειρά), βάλτε και το γεγονός ότι το δημοκρατικό πέντε οδηγούσε τους πάντες στο πτυχίο, ιδιαίτερα τους συνδικαλιστές πάσης απόχρωσης, και θα φτάσετε στο σημερινό μίγμα των εκπαιδευτικών. Ανάμεσά τους υπάρχουν εξαιρετικά μυαλά, ανήσυχα μυαλά, άνθρωποι που έδωσαν εξετάσεις για να μπούν στην εκπαίδευση, που πλήρωσαν για μεταπτυχιακές σπουδές και εξειδικεύσεις, που προσπαθούν να μαθαίνουν όσα χρόνια και να περάσουν.

Η κακή λοιπόν αξιολόγηση του Επιθεωρητή αντικαταστάθηκε από την ΜΗ αξιολόγηση και αυτό έχει πλέον ιστορία 40 ολόκληρων ετών. ΟΛΟΙ οι σημερινοί εκπαιδευτικοί έχουν συνηθίσει στην προς τα κάτω εξίσωση και αρνούνται να μπούν στην βάσανο της αξιολόγησης που είναι κανόνας σε κάθε ευνομούμενο κράτος που σέβεται τα δικαιώματα των πολιτών του και τους φόρους που πληρώνουν για αυτό. Εκπλήσσομαι από τα επιχειρήματα αυτών που αντιστέκονται μανιωδώς στην λέξη. Κυρίως οι συνδικαλιστές κάθε απόχρωσης πρώτοι και καλύτεροι, μάλλον γιατί σπάνια είχαν επαφή με την τάξη και το μάθημα και ΦΟΒΟΥΝΤΑΙ την ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ και την αποκάλυψη της πραγματικότητας.

Θυμάμαι την πρώτη επαφή μου με την βάσκικη αξιολόγηση πριν από κοντά 30 χρόνια όταν είδα τα ερωτηματολόγια αξιολόγησης μαθημάτων και εκπαιδευτικών που χρησιμοποιούσαν στο Σαν Σεμπαστιάν. Ζήτησα και πήρα ένα αντίγραφο μεταφρασμένο στα αγγλικά και το χρησιμοποίησα μεταφρασμένο στα ελληνικά στα μαθήματα που έκανα στο Τμήμα Ηλεκτρολογίας κάπου 25 χρόνια πριν (νομίζω το 1995 και 96). Παρά τις διαφορές στα εκπαιδευτικά συστήματα (οι βάσκοι επέλεγαν που και τι θα σπουδάσουν και δεν έχαναν σχεδόν καμιά παράδοση) από τα αποτελέσματα αντιλήφθηκα με την πρώτη ματιά που έπασχε το μάθημα που έκανα και τι έπρεπε να βελτιώσω. Εδωσα και σε άλλους συναδέλφους να χρησιμοποιήσουν τα ερωτηματολόγια αλλά ΚΑΝΕΙΣ δεν το έκανε. Βλέπετε η έννοια της καθηγητικής αυθεντίας ήταν έντονη από πάντα και τώρα έχει κατεβεί και παρακάτω.

Στο τμήμα Βιομηχανικής Πληροφορικής όμως με απόφασή του καθιερώθηκε διαδικασία αξιολόγησης μαθημάτων και εκπαιδευτικών από την πρώτη χρονιά 1999-00 με συμπλήρωση ερωτηματολογίων κατά την πρώτη μέρα των εξετάσεων και υπήρχε πλήρες αρχείο με αποτελέσματα τα οποία ο προϊστάμενος κοινοποιούσε στον κάθε εκπαιδευτικό επισημαίνοντας τις παρατηρήσεις όπου υπήρχαν εξόφθαλμες αποκλίσεις από τον μέσο όρο. Σε γενικές γραμμές θα μπορούσε κανείς εύκολα να αντιληφθεί τι και πως έπρεπε να βελτιώσει ώστε να γίνει πιο αποδοτικός και πιο χρήσιμος στους φοιτητές του. Αυτό ήταν και το νόημα της αξιολόγησης και τίποτα περισσότερο, μόνιμοι δημόσιοι υπάλληλοι ήμασταν όλοι αλλά χρήσιμοι και αποδοτικοί, για διάφορους λόγους, δεν ήμασταν όλοι.

Λίγο πριν φύγω το 2012, είχαμε αρχίσει και ολοκληρώσει την Εσωτερική Αξιολόγηση που ήταν κυρίως καταγραφή των μέσων εκπαίδευσης (Πρόγραμμα Σπουδών, Αίθουσες, Εργαστήρια, Βιβλιοθήκη, Γραμματεία, Λέσχη και Εστία, Μαθήματα, Πτυχιακές, Πρακτική Ασκηση, Διεθνείς Σχέσεις, Εκπαιδευτικοί, Σπουδαστές, Δημοσιεύσεις, Αξιολογήσεις μαθημάτων και Εκπαιδευτικών, Βαθμολογίες και Αποφοιτήσεις και άλλα συναφή). Η Εξωτερική αξιολόγηση την οποία δεν πρόλαβα περιλάμβανε επίσκεψη τριμελούς επιτροπής από εξωτερικούς αξιολογητές που έλεγχε με σύντομη επίσκεψη την ανταπόκριση της Εκθεσης Εσωτερικής Αξιολόγησης στις απαιτήσεις ενός τμήματος της Ανώτατης Εκπαίδευσης.