Προγονικές Ρίζες

Από τα στοιχεία που βρήκα (εκλογικός κατάλογος θάσου 1915) και από τις προφορικές διηγήσεις των τελευταίων επιζώντων συγγενών οι γνωστοί μου πρόγονοι γεννήθηκαν στα μέσα του 19^ου αιώνα στο Καζαβίτι. Ο πατέρας μου προέρχεται από τις οικογένειες Κυραναστάση (πρώην Αναστασίου)  και Παπανθίμου ενώ η μητέρα μου από τις οικογένειες Εξηντάρη και Στενού (πρώην Δούκα). Στον εκλογικό κατάλογο υπάρχουν στοιχεία ηλικίας και επαγγέλματος όλων των ανδρών. Οι προερχόμενοι από την πλευρά του πατέρα μου αναφέρονται ως κτηματίες ενώ από την πλευρά της μητέρας μου ο ένας  (Εξηντάρης) αναφέρεται ως κτηματίας και ο άλλος (Στενός και αρχικώς Δούκας) ήταν χασάπης. Από αυτά που έχω διαπιστώσει ο πατέρας της γιαγιάς Μαρούδας ήταν μορφωμένος με αυτοδιδασκαλία από τον πατέρα του παπα-Ανθιμο (εξού και το επώνυμο) και εργάστηκε για πολλά χρόνια ως δάσκαλος αρχικά και βοηθός δάσκαλος στην συνέχεια στα τέλη του 18^ου και στις αρχές του 19^ου αιώνα στο σχολείο του Μεγάλου Καζαβητίου. Ο παππούς μου Γιώργος εργάστηκε για πολλά χρόνια ως καπνεργάτης στην Καβάλα σύμφωνα με διηγήσεις της γιαγιάς μου και της θείας μου Αννας. Ο παππούς μου Γιάννης δεν ξέρω να έκανε κάτι εκτός των κτημάτων αλλά η γιαγιά Μαρία μου ανέφερε ότι εργαζόταν στο αεροδρόμιο των Συμμάχων στην Βάλτα του Πρίνου αλλά γενικά πολύ λίγα πράγματα ξέρω για αυτόν. Στον εκλογικό κατάλογο ο παππούς Γιώργος αναφέρεται ως κτηματίας και ο παππούς Γιάννης ως εργάτης.

Φυσικά για τις προγιαγιές και τις γιαγιές μου δεν υπάρχουν γραπτά στοιχεία αλλά η μοίρα των γυναικών εκείνης της εποχής που ζούσαν σε ένα μικρό χωριό ήταν πολύ συγκεκριμένη : οικιακά με ότι αυτό συνεπάγεται, δουλειά πάσης φύσεως από τα χαράματα ως τα μεσάνυχτα, στο σπίτι, στον κήπο, στα χωράφια, στα κτήματα, παντού. Οι μνήμες πολύ αδύναμες πιά για όσα διηγούνταν τόσο οι γιαγιές μου όσο και οι θείες μου και παρά τις τωρινές μου προσπάθειες ελάχιστα πράγματα μπορούν να αποτυπωθούν στο χαρτί. Από διηγήσεις της μόνης εν ζωή θείας μου Ευδοκίας Παπανθίμου η γυναίκα του προπάππου μου Ιωάννη Παπανθίμου λεγόταν Ευδοκία Παπαδάκη καταγόμενη από εύπορη οικογένεια και ήταν αδελφή της Λασκαρούδας που ήταν η μάννα του Κοσμά Τσιρακτσόπουλου. Δεν έγινε δυνατή η αναγνώριση της Αννούδας, γυναίκας του προπάππου Αναστασίου Κυραναστάση και δεν υπάρχει κανείς επιζών που θα μπορούσε να το κάνει. Πολύ αμυδρά αλλά καθόλου βέβαια σε διηγήσεις αναφερόταν το επώνυμο Λαμπίρη αλλά πέραν τούτου ουδέν.

Η θεία Αννα που ήταν η πρώτη αδελφή του πατέρα μου και γεννήθηκε το 1903 ανέφερε ότι ο παππούς της Αναστάσης είχε αποικιακό κατάστημα στην Καβάλα στα τέλη του 18^ου αιώνα και κρίνοντας από το ότι ο παπούς μου ως μόνος γιός λογικά θα είχε το όνομα του παππού του συμπεραίνω ότι θα πρέπει να αναφερόταν ως Αναστάσιος Γεωργίου. Ψάχνοντας στα αρχεία της Ελληνορθόδοξης Κοινότητας Καβάλας αναγνώρισα μία φορά σε πρακτικό συνέλευσης της 3.7.1896 μια υπογραφή με το όνομα αυτό. Λόγω του ότι, κατά τις διηγήσεις της θείας μου, το αποικιακό καταστράφηκε από φωτιά αρκετές φορές και την τελευταία ο παπούς αρρώστησε και δεν το ξαναέφτιαξε αλλά επέστρεψε στην Θάσο και άρχισε να πουλάει δέντρα και κτήματα για να γιατρευτεί. Σε δύο επόμενα πρακτικά του ίδιου χρόνου αναφέρεται το όνομα Γεώργιος Αναστασίου την ίδια μέρα 29.12.1896 και στην συνέχεια δεν το συναντάντησα ξανά. Δεν ξέρω αν ήταν τυχαίο ή άσχετο αλλά πιθανόν ο γιός αντιπροσώπευσε τον πατέρα του. Υποθέτω ότι η οικογένεια επέστρεψε στο Καζαβήτι. Ο προπαππούς μου Αναστάσης δεν αναφέρεται στον εκλογικό κατάλογο του 1915 οπότε θα πρέπει να είχε πεθάνει κάπου στην εικοσαετία 1896-1915.

Μια άλλη αναφορά, πάλι από την θεία Αννα, ήταν ότι στο σπίτι μας γεννήθηκε ο Καλλίνικος Σταματιάδης,  μια ανιψιά του (η Σωτήρω) παντρεύτηκε στον Θεολόγο τον Δημήτριο Χατζηγιαξή το 1842 και ένα από τα παιδιά τους ήταν ο γνωστός γιατρός Κωνσταντίνος Δημητριάδης το όνομα του οποίου φέρει κεντρικός δρόμος του Λιμένα. Δεν μπορώ να συσχετίσω τον προπαππού μου Αναστάση με τον Καλλίνικο Σταματιάδη που φέρεται να γεννήθηκε το 1792 γιατί δεν βρήκα καμιά αναφορά. Λογικά η ανιψιά του Καλλίνικου πρέπει να είναι της προηγούμενης γενιάς του προπαππού μου, ίσως το πιθανότερο θεία του.

Η ζωή ήταν τελείως διαφορετική και πολύ πιο σκληρή ακόμα και από ότι μπορούμε να φαντασθούμε με βάση τα όσα έχουμε σήμερα και δυσανασχετούμε από συχνά μέχρι μόνιμα. Ισως γιατί τώρα με την αστραπιαία και άφθονη διάδοση των οπτικών ερεθισμάτων συγκρίνουμε την ζωή μας με ότι μας σερβίρουν τα ΜΜΕ για να τραβήξουν την προσοχή μας. Τότε δεν υπήρχαν παρά μόνο τα μάτια και τα αυτιά του καθενός γιατί και πολύ λίγοι ήξεραν να διαβάζουν τα απαραίτητα.

Ο παππούς Γιώργος και η γιαγιά Μαρούδα το 1902